|
||
|
به گزارش ایمنا، بر اساس آخرین استانداردهای جهانی، ارزشیابی باید با هدف آموزش و یادگیری تناسب داشته باشد. به عبارت دیگر نمی توان برای یادگیری هدف خاصی منظور نمود ولی برای ارزشیابی آن هدف، از آزمون و سنجش نامناسب استفاده کرد. امروزه در مجامع بین المللی برای ارزشیابی اهمیت زیادی قائل هستند و مطلوب ارزشیابی را موفقیت آن در سنجش و ارزشیابی از دانایی، توانایی و شخصیت دانش آموز می دانند و این نکته بسیار نزدیک به این سخن حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظّم انقلاب اسلامی است که می فرمایند: "ما می خواهیم کسی که از آموزش و پرورش خارج می شود دارای برجستگی های علمی، عقلی و اخلاقی باشد". سردرگمی بسیاری از والدین و معلمان در شناسایی ارزشیابی صحیح باعث شد تا به سراغ سید محمدرضا موسوی زاهد، کارشناس مسئول ارزشیابی تحصیلی آموزش و پرورش استان اصفهان برویم و درباره این موضوع با او مصلاحبه ای داشته باشیم. |
*برای طراحی و به کارگیری آزمونها در آموزش و پرورش چه تقسیم بندی مناسبی وجود دارد؟
زمانی که ارزشیابی ما برای سنجش هدفهایی است که به دانستن درباره ی امور مربوط می شود، به عبارت دیگر سطح دانشی مد نظر باشد، بهترین نوع آزمون، آزمونهای مدادی کاغذی است که در آن مفاهیم مختلف با تعداد سوال بیشتری سنجیده شود؛ و زمانی که برای سنجش و ارزشیابی از هدفهایی وارد عمل می شویم که به نحوه ی عمل یا کاری مربوط می شود آزمونهای عملکردی بهترین پاسخ را ارائه خواهند داد. ملاک در آزمونهای عملکردی، میزان موفقیت دانش آموز در به کار بردن دانسته های خود می باشد.
*علت توجه به سنجش واقعی در سالهای اخیر چیست؟
عدم توانایی آزمونهای سنتی در سنجش و ارزشیابی مهارتها، عادتهای کاری، نگرشهای اجتماعی، علاقه ها و سازگاری، منجر به معرفی روشهایی مناسب گردید که بتواند دانش آموز را در مهارتهای مذکور محک بزند که یکی از بهترین این روشها آزمونهای عملکردی می باشد.
*چرا در ارزشیابی توصیفی بر آزمونهای عملکردی تاکید بیشتری می شود؟
1.سنجش مهمی از اهداف و انتظارات آموزشی در حیطه ی مهارتها قرار دارد لذا آزمون مناسب خود را می طلبد.
2.در تعریف نوین جهانی یادگیری، کسب بهینه مهارت و به کار بردن شناختها تلقی می شود که فاصله ی معنا داری با حافظه مداری دارد.
3.در آموزش و پرورش جهانی، تنها، دانستن مطالب درسی کفایت نمی کند بلکه مهم، توانستن و به کار بردن معلومات بوده که مکمل دانستن می باشد.
4.آزمونهای مدادی کاغذی در بررسی و ارزیابی مهارتهای دانش آموزان به درستی عمل نمی کند.
5.کاربرد و مهارتهای فراگیران نشان از عمق یادگیری آنان دارد.
6.آزمونهای عملکردی اگر به شیوه ی صحیح طراحی شوند می توانند اطلاعات لازم را از میزان تحقق اهداف مهارتی، عمق یادگیری و میزان درک و فهم دانش آموزان تا سطح کاربرد در عمل به معلم ارائه دهند.
*آزمون عملکردی در آموزش و پرورش چه تعریفی دارد؟
آزمون عملکردی ارزشیابی خاصی است که از طریق آن دانش آموز با اجرای فعالیتی، اثری را تولید می کند و یا به طور عملی نشان می دهند که به چه میزان مهارتی را کسب نموده اند.
*آزمونهای عملکردی چه ویژگیهای اساسی دارند؟
تاکید بر کاربست دانش در محیطهای واقعی و یا شبه واقعی، تاکید بر سنجش مستقیم یادگیری، استفاده از وسایل واقعی و تشویق به تفکر باز از ویژگیهای اساسی آزمونهای عملکردی می باشد.
* آزمونهای عملکردی چند نوع دارد؟
آزمونهای عملکردی از نظر زمان به دو نوع کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شوند. از لحاظ ساختاری آزمونهای عملکردی دارای 4نوع مختلف اند:
1. آزمون عملکردی کتبی: تاکید این نوع آزمون بر کاربست دانش و مهارت در موقعیت های عملی و یا شبیه سازی شده با موقعیتهای عملی می باشد مانند ارائه یک گزارش یا رسم یک نقشه.
2. آزمون عملکردی شناسایی: این نوع از آزمونهای عملکردی بر سنجش توانایی دانش آموزان در تشخیص ویژگیها، محاسن، معایب و موارد استفاده امور تاکید دارد مانند شناسایی رودها و کوه ها روی یک نقشه.
3. آزمون عملکردی نمونه کار: به آزمونی گفته می شود که در آن از فراگیر خواسته می شود اعمالی را انجام دهد که معرف عملکرد واقعی مطلب مورد سنجش باشد مانند ساختن یک مکعب به ابعاد مختلف.
4. آخرین نوع آزمون عملکردی، آزمون عملکردی در موقعیتهای شبیه سازی شده می باشد. در این نوع از آزمونها دانش آموز اعمالی را که انجام آن در موقعیتهای واقعی ضروری هستند در یک موقعیت مصنوعی یا شبیه سازی شده انجام می دهد مانند پست نمودن یک نامه یا ایفای نقش در یک درس.
*چگونه یک آزمون عملکردی طراحی می شود؟
طراحی صحیح یک آزمون عملکردی توسط معلم، باید دارای مراحل زیر باشد:
1. تعریف هدف آموزشی مورد نظر برای سنجیدن؛ در زمینه هدف معلم باید به این نکات توجه داشته باشد که اولا دانش پیش نیاز هدف را مشخص کرده باشد، ثانیا هدف مورد نظر در حوزه ی کاربرد و مهارت باشد .
2. فعالیت متناسب با هدف مذکور مشخص شود.
3. مواد و وسایلی که برای اجرای آزمون لازم است تعیین گردد.
4. روش ارزشیابی از نتیجه و فرایند مشخص شود.
*چه روشهایی برای ارزشیابی یک آزمون عملکردی وجود دارد؟
به سه روش می توان آزمون عملکردی را ارزشیابی نمود که انتخاب این روشها به نوع کار و هدفی که معلم در نظر دارد بستگی پیدا می کند. روش اول براساس میزان تحقق انتظارات آموزشی یا هدف آموزشی است. روش دوم، بر اساس ویژگیهای محصول نهایی فعالیت یادگیری و روش سوم بر اساس فرایند انجام فعالیت یادگیری می باشد.
همچنین در اینجا یادآور می شوم که نمونه هایی از آزمون عملکردی طراحی شده، در وبلاگ کارشناسی به آدرسhttp://isedor.persianblog.ir وجود دارد که معلمان و والدین محترم می توانند از طریق موتور جستجوی موجود در وبلاگ به آنها دسترسی پیدا نموده و از آنها استفاده کنند.
*وظایف معلمان در ارتباط با آزمونهای عملکردی چیست؟
با مفهوم واقعی آزمونهای عملکردی آشنایی لازم را به دست آورند، به شیوه ی طراحی صحیح آزمونهای عملکردی تسلط و اشراف پیدا کنند، آزمونهایی را که برای سنجیدن مطالب خاصی طراحی میکنند با هدف آموزشی و یادگیری تناسب داشته باشد و در ارزشیابی از دانش آموزان، تنها به آزمونهای مدادی کاغذی اکتفا نکنند.
*وظایف والدین در قبال آزمونهای عملکردی چیست؟
هماهنگی با معلم در راستای استفاده بهینه از نتایج آزمونهای عملکردی، پرهیز از برداشتهای کلیشه ای از آزمونهای عملکردی و اجتناب از خرید کتابهایی که به غلط نشاندهنده ی این آزمونها می باشند از مسائلی است که والدین باید به آنها توجه داشته باشند.
